Okres świąt Bożego Narodzenia kończy się w Kościele rzymskokatolickim, a zaczyna dla prawosławnych i grekokatolików. 6 stycznia, po 40-dniowym poście, chrześcijanie wschodni na całym świecie zasiedli do wigilijnej wieczerzy. Grekokatolicy i prawosławni narodziny Chrystusa świętować będą przez trzy dni.
– Boże Narodzenie to spotkanie wiernych w wierze. Głównym elementem jest przeżycie pamiątki przyjścia na świat Bożego Syna – zaznacza ks. bp Włodzimierz Juszczak, biskup Diecezji Wrocławsko-Gdańskiej Kościoła Greckokatolickiego w Polsce.
Zgodnie z kalendarzem juliańskim grekokatolicy i prawosławni 6 stycznia zasiedli do wieczerzy wigilijnej, na której tradycyjnie nie zabraknie 12 dań. Grekokatolicy, składając sobie życzenia, zamiast opłatkiem przełamują się prosforą – to kwaśny chleb, typowy dla tradycji wschodniej.
Przygotowania do Wigilii w domu państwa Magdaleny i Igora Salamonów szły pełną parą.
Pani domu zrobiła pierogi z fasoli i kapusty z grzybami. Podczas wieczerzy, na której zasiadło 20 osób, znalazło się 12 dań. Nie zabrakło barszczu z uszkami.
– Do uszek daję same prawdziwki, ugotowane i przepuszczone przez maszynkę, a do tego przysmażoną na oleju cebulkę. Mój barszcz koniecznie musi być z kwasem buraczanym – wymienia Magdalena Salamon i dodaje, że tradycyjnie będzie karp po żydowsku, w szarym sosie, z rodzynkami i orzechami, będzie także pstrąg faszerowany.
W kuchni, w przygotowaniach do Wigilii pomagał mąż Igor – od 20 lat jest przewodniczącym Związku Ukraińców we Wrocławiu. Od lat to właśnie on dla całej rodziny robi kutię.
– Musi w niej być pszenica, mak i bakalie. Dodaję też konfiturę z płatków róży i pigwy. Do tego miód gryczany, no i na koniec chrupiące orzechy – zdradza szczegóły kutiowej receptury Igor Salamon.
W ciągu kilkunastu dni dwukrotnie Wigilię i Boże Narodzenie obchodzi pomocnik Śląska Wrocław Dalibor Stevanovic. Słoweniec najpierw miał święta w Chorwacji, bo tam mieszka większość rodziny jego mamy, która jest katoliczką.
– To taki okres, w którym chcemy jak najdłużej być z rodziną, jak najwięcej nacieszyć się wspólnymi chwilami z nimi. Podobnie jak w Polsce, ubieramy choinkę i zasiadamy do wieczornej wieczerzy. Nie brakuje też potraw, jakie są przyrządzane tylko na czas świąt – opowiada zawodnik.
Dalibor Stevanovic, podobnie jak jego ojciec, jest wyznania prawosławnego, teraz po raz kolejny zasiadł do świątecznej kolacji.
– Nasza tradycja nakazuje przejęcie wiary po ojcu, dlatego ja, tak jak mój tato, jestem prawosławny. To są troszkę inne święta niż u katolików. Na przykład u mnie w domu jest zupełnie inne podejście do kwestii postu, na stole pojawią się np. pieczona gęś czy inne dania mięsne – wyjaśnia pomocnik Śląska.
Święta Bożego Narodzenia prawosławni i grekokatolicy będą obchodzić przez trzy dni. W poniedziałek przypada Boże Narodzenie, we wtorek dzień Świętej Rodziny, a w środę świętego Szczepana. Okres Bożego Narodzenia zakończą 19 stycznia, w dniu Objawienia Pańskiego.
Prawosławni i grekokatolicy mieszkający w Polsce mówią, że Boże Narodzenie obchodzą dwa razy – w grudniu katolickie, a teraz swoje. Dwa razy witają też Nowy Rok, który w kalendarzu juliańskim przypada 14 stycznia. Żałują tylko, że ich święta to w naszym kraju normalne dni pracy.
Kościół greckokatolicki we Wrocławiu liczy ponad 1000 wiernych. Drugie tyle należy do parafii prawosławnych. Są to mieszkający we Wrocławiu Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie, Gruzini i Łemkowie.
Jarek Ratajczak, Michał Ciepielski
