Od października ubiegłego roku użytkownicy mieszkań komunalnych, którzy zalegają za spłatą czynszu, mogą odpracować swój dług. Po trzech miesiącach funkcjonowania programu są już efekty. Dwieście osób zgłosiło się, by odpracować swój dług za czynsz. Sto osób już pracuje, przepracowali 3,5 tys. godzin, odpracowując 35 tys. zł. Jedna osoba w całości uregulowała już swój dług. Nie chce się wypowiadać publicznie. Wiadomo, że miała 600 zł zaległości.
Więcej miejsc niż osób chętnych do wzięcia udziału w programie
– Najmłodszy dłużnik, który spłaca dług poprzez pracę, ma 29 lat. Najstarszy ma 74 lata i od trzech miesięcy regularnie przez kilka godzin dziennie wykonuje prace porządkowe. Jest czteroosobowa rodzina, która chce pracować wspólnie. Jest matka z córką czy ojciec z synem. Okazuje się że każdy z nas może wpaść w tarapaty finansowe – mówi Lech Filipiak, dyr. Departamentu Nieruchomości i Eksploatacji w UM Wrocławia i zaznacza, że program jest prosty i nieskomplikowany ze względów formalnych. Każdy dłużnik może wziąć udział. Nie ma znaczenia jego wykształcenie, sytuacja materialna i to, czy pracuje, czy jest bezrobotny. Odpracować zaległości może dłużnik, osoba przez niego wskazana lub np. członek rodziny, wnuk czy szwagier.
– Umowa zawierana jest w oparciu o art. 453 kodeksu cywilnego, czyli jest dłużnik z określonym zadłużeniem i my zgadzamy się na zniwelowanie długu w zamian za wykonanie pracy. Niektórzy myśleli, że dostaną zapłatę do ręki. Ale byli i tacy, którzy pytali, czy mogą pracować a konto przyszłych długów. Oczywiście takich możliwości nie ma. Nie pytamy, skąd przychodzisz, kim jesteś, jakie są twoje źródła dochodu. Ważne, że chcesz odpracować dług – podkreśla Lech Filipiak.
Gmina na tych pracach nie zarabia. Wszystko idzie na pokrycie zaległości
Praca jest wykonywana na rzecz gminy Wrocław lub jej jednostek czy spółek. Można wybrać sobie miejsce. Jeżeli ktoś nie chce pracować w pobliżu miejsca zamieszkania, to miasto bierze to pod uwagę. Stawka to 10 zł za godzinę pracy, co odpowiada mniej więcej godzinie płacy minimalnej. Przepracowane godziny odliczane są od zaległości w czynszu. W ten sposób spłaca się dług za mieszkanie komunalne. Nie dotyczy to zaległości za wodę, prąd czy gaz.
W ramach programu wykonywane są proste prace porządkowe, konserwatorskie, ogrodnicze czy biurowe. Czasami dłużnik jest tak solidnym pracownikiem, że pracodawca zastanawia się, co zrobić, by go zatrzymać na dłużej.
Gminy z dłużnikami mają problem
Przyjmuje się, że problem zaległości czynszowych dotyczy ok. 25% lokatorów komunalnych w całej Polsce. We Wrocławiu około 12 tys. najemców jest winnych miastu ok. 100 mln zł. Trudno się dziwić, że samorządy szukają sposobów, by to zmienić. Podobne programy pracy za dług realizowane są w m.in. w Gdańsku, Wałbrzychu i na Górnym Śląsku. Samorządowcy mówią, że w tym zakresie gminy stoją pod ścianą. Jeżeli ktoś nie płaci za mieszkanie i nawet ma wyrok eksmisyjny, to gmina najczęściej musi mu zapewnić lokal socjalny lub pomieszczenie tymczasowe. Nie ma groźby eksmisji na ulicę. W poprzednich latach, gdy była taka możliwość, niektórzy "nagle" znajdowali pieniądze i regulowali dług.
Co może gmina?
Najpierw wzywa i upomina, jeżeli jest wola współpracy, to zaległości mogą być rozłożone na raty lub odpracowane. W innym przypadku sprawa kierowana jest do sądu o zapłatę. Rozwiązywana jest umowa najmu i kierowany jest pozew o eksmisję.
Każdy, kto chce wziąć udział w programie, powinien się zgłosić do swojego Biura Obsługi Klienta.
Jarek Ratajczak
